Screening-methode niet aantoonbaar in strijd met WWFT – onderzoek naar herkomst middelen en PEP voldoen echter niet
De online bank bunq heeft haar hoger beroep tegen een aanwijzing door De Nederlandsche Bank (DNB) deels gewonnen. De aanwijzing van DNB was opgelegd vanwege het overtreden van de WWFT. Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBB) oordeelt dat DNB niet heeft niet bewezen dat bunq met haar methode van het vaststellen van het doel en de beoogde aard van de zakelijke relatie en de monitoring daarvan niet voldoet aan de open normen van de WWFT. DNB heeft wel bewezen dat bunq niet heeft voldaan aan de verplichtingen ten aanzien van het onderzoek naar de herkomst van middelen en van de PEP’s.
Bunq is een online bank zonder filialen. Al het bankverkeer gaat via een app. Een belangrijk verwijt dat DNB bunq maakt is dat bunq’s methode om particuliere klanten te screenen op de antiwitwasregels, tekortschiet. Als een particulier zich als nieuwe klant meldt, kent bunq die klant een standaard gebruikersprofiel toe. Bunq gaat ervan uit dat het overgrote deel van de klanten zich volgens dat gebruikersprofiel gedraagt. Dat gebruikersprofiel is tot stand gekomen aan de hand van data-analyse en kunstmatige intelligentie. Dit profiel zou een laag risico op witwassen hebben. In dit profiel is bijvoorbeeld het bedrag dat op de rekening mag staan en het aantal maandelijkse betalingen begrensd. DNB vindt dat bunq met deze methode onvoldoende specifieke informatie over de nieuwe klant inwint om de risico’s goed te kunnen inschatten.
Open normen
Het CBB oordeelt dat DNB niet heeft bewezen dat deze manier van screenen in strijd is met de wet. De wet kent open normen en schrijft niet exact voor op welke wijze banken hun klanten moeten screenen. Bunq heeft in de procedure uitvoerig uiteengezet dat en hoe haar methode, gebaseerd op kunstmatige intelligentie, werkt en waarom die het risico’s op witwassen klein maakt. DNB heeft daar onvoldoende tegenover gesteld.
Monitoring
Dit heeft tot gevolg dat DNB ook niet heeft bewezen dat bunq te kort schiet bij het monitoren van particuliere klanten aan de hand van het standaard gebruikersprofiel.
Zakelijke klanten
Volgens het CBB heeft DNB ook niet bewezen dat bunq bij zakelijke klanten die al een rekening hadden lopen, onvoldoende informatie heeft ingewonnen bij de opening van de rekening. DNB heeft niet duidelijk gemaakt waarom bunq aan die klanten extra vragen moet stellen over het doel en het gebruik van hun rekening. Dit betekent dat DNB ook de overtreding wat betreft de transactiemonitoring bij deze klanten niet heeft bewezen.
Bewezen overtredingen WWFT
Het CBB vindt dat DNB wel heeft bewezen dat bunq andere antiwitwasregels heeft overtreden. Het gaat dan onder andere om de verplichting om onderzoek te doen naar de bron van de financiële middelen van een klant. Ook heeft bunq de regels overtreden die vanwege het risico op corruptie voorschrijven dat een bank verscherpt onderzoek moet doen naar klanten met een belangrijke publieke functie.
College van Beroep voor het bedrijfsleven, 18 oktober 2022, 21/323 en 21/1108
