Nederland is positief over Europese anti-witwastoezichthouder AMLA, maar waakt voor te veel verantwoordelijkheid
Als het aan de Europese Commissie ligt, komt er een Europese toezichthouder op anti-witwaswetgeving en terrorismefinanciering. De AMLA (Authority for Anti-Money Laundering and Countering of Financing of Terrorism) gaat direct en indirect toezicht houden. Nederland is positief, met kanttekeningen. Het kabinet overweegt de kandidatuur van Nederland als gastland voor de AMLA.
Onlangs publiceerde het ministerie van Buitenlandse Zaken vier fiches die werden opgesteld door de werkgroep Beoordeling Nieuwe Commissie voorstellen (BNC). Een ervan heeft betrekking op een Verordening ter oprichting van een Europese AML Autoriteit. Nederland is daar positief over.
Achtergrond
Volgens de Europese Commissie is de kwaliteit en effectiviteit van het huidige toezicht op het voorkomen van AML/CFT binnen de Europese Unie (EU) niet overal hetzelfde. Er zijn verschillen in middelen en aanpak. De samenwerking tussen de autoriteiten is niet altijd effectief, de methodes om risico’s te identificeren en de risico-gebaseerde benadering toe te passen lopen uiteen en nationale toezichthouders zijn niet altijd bereid om de benodigde bevoegdheden in te zetten. Dit leidt tot inadequaat toezicht op nationaal niveau. Daarnaast is er onvoldoende toezicht op partijen die grensoverschrijdende activiteiten ontplooien. Dat leidt tot risico’s voor de gehele interne markt van de EU.
Direct toezicht
Volgens het voorstel van de Commissie zou de nieuw op te richten AMLA; Authority for Anti-Money Laundering and Countering of Financing of Terrorism, een gedecentraliseerd agentschap van de EU moeten worden. De AMLA oefent direct en indirect toezicht uit op financiële instellingen. Het directe toezicht betreft een selectie van instellingen die(a) een hoge mate van grensoverschrijdende activiteit binnen de EU hebben en (b) uit een risicoanalyse naar voren komen als het meest risicovol. Die risicoanalyse voert de AMLA uit in samenwerking met de nationale toezichthouders.
Indirect toezicht
Het indirecte toezicht houdt in dat de AMLA de nationale toezichthouders bijstaat in het vergroten van hun effectiviteit en het handhaven van de naleving van de regelgeving. Daarnaast moet de samenwerking de kwaliteit en homogeniteit van standaarden, aanpak en risicoanalyses bevorderen.
Overnemen bevoegdheden bij inadequaat handelen
Ook zal de AMLA in uitzonderlijke omstandigheden de Commissie kunnen verzoeken om toestemming om de bevoegdheden van de nationale toezichthouder over te nemen. Dit in het geval de nationale toezichthouder inadequaat handelt bij een materiële schending van de AML/CFT-regels door een meldingsplichtige instelling. De Commissie stelt ook voor dat de AMLA een rol zal spelen bij het verbeteren van de informatieuitwisseling en samenwerking tussen Europese Financial Intelligence Units (FIUs). De AMLA zal fungeren als middelpunt voor een coördinatie- en ondersteuningsmechanisme van FIUs.
Nederland positief over voorstel AMLA
De Nederlandse regering verwelkomt het voorstel voor de oprichting van de AMLA. Nederland heeft meermaals opgeroepen tot de oprichting van een Europese AML/CFT-toezichthouder. De Commissie heeft in haar ‘post mortem review’ een aantal grote witwaszaken geanalyseerd en geconcludeerd dat er sprake is van gefragmenteerde, inconsistente en ongecoördineerde uitvoering en toepassing van de Europese regelgeving. Het verschil in interpretatie en toepassing van de Europese AML/CFT-regelgeving van en door nationale toezichthouders ondermijnt daarmee de effectieve aanpak van witwassen en terrorismefinanciering binnen de EU. Bovendien is nationaal toezicht inherent beperkt door nationale grenzen, terwijl witwassen en terrorismefinanciering veelal grensoverschrijdend is. Het kabinet is overwegend positief over het voorstel.
Te veel verantwoordelijkheid
De Nederlandse regering heeft wel kritiek op het voorstel. De Europese Commissie wil de verantwoordelijkheid voor het functioneren van het gehele EU AML/CFT toezichtsysteem bij de AMLA leggen. Ook voor zover dit ziet op niet-financiële instellingen, bijvoorbeeld notarissen, belastingadviseurs, makelaars. Voor die verregaande verantwoordelijkheid voelt Nederland niet veel. Het betreft sectoren die nationaal of niet gereguleerd zijn.
Nederland gastland?
Wat de huisvesting van de AMLA betreft, overweegt het kabinet de kandidatuur van Nederland. Mogelijk dus in 2023 een nieuwe Europese instelling in Den Haag…
Europese Commissie: Voorstel voor een VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD tot oprichting van de Autoriteit voor de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering
Ministerie van Buitenlandse Zaken: Fiche 2: Verordening ter oprichting AML Autoriteit
