Wat is witwassen?

Witwassen is een strafrechtelijk begrip en gaat niet alleen over geld

Het risico en zeker de indicatie dat een (potentiële) cliënt betrokken zou kunnen bij witwassen en/of terrorismefinanciering is aanleiding voor een cliëntenonderzoek (artikel 3 lid 5 c en e WWFT). Daarom is het van belang om te weten wat witwassen en terrorismefinanciering inhouden. In dit artikel gaat het over het begrip ‘witwassen’.

De WWFT geeft geen definitie van witwassen, maar verwijst hiervoor naar het Wetboek van Strafrecht (Sr) (artikel 1 lid 1 WWFT). Volgens artikel 420bis is sprake van witwassen als iemand ‘van een voorwerp de werkelijke aard, de herkomst, de vindplaats, de vervreemding of de verplaatsing verbergt of verhult, dan wel verbergt of verhult wie de rechthebbende op een voorwerp is, of het voorhanden heeft, terwijl hij weet dat het voorwerp (on)middellijk afkomstig is uit een misdrijf.’ Met ‘voorwerp’ wordt hier een zaak of vermogensrecht bedoeld, dus ook geld. De maximale gevangenisstraf voor witwassen is zes jaar.

Witwassen gaat niet alleen over geld

De Engelstalige term ‘AML’, Anti Money Laundering’ suggereert dat witwassen over geld gaat. Dat is ook meestal het geval, maar het is voor WWFT-instellingen goed om in het achterhoofd te houden dat het Nederlandse – strafrechtelijke – begrip ‘witwassen’ niet alleen maar ziet op geld. De wet spreekt immers van ‘een voorwerp’. Een mooi voorbeeld is de uitspraak van de rechtbank Den Haag van 16 november 2021, waarin een verdachte wordt veroordeeld voor het witwassen van politiekleding: ‘De rechtbank verklaart ten laste van de verdachte bewezen dat: … hij in de periode … voorwerpen, te weten politiekleding heeft verworven en voorhanden heeft gehad, terwijl hij wist dat die voorwerpen … afkomstig waren uit misdrijf’. 

Gewoonte

Witwassen wordt zwaarder bestraft wanneer de witwasser er een gewoonte van heeft gemaakt (artikel 420ter Sr) of dit doet in het kader van beroep of bedrijf. De maximale gevangenisstraf is dan acht jaar.

Schuldwitwassen

Naast het ‘gewone’ witwassen kent het Wetboek van Strafrecht ook het schuldwitwassen in artikel 420quater. Wie de identiteit verbergt/verhult van de rechthebbende van een voorwerp of van degene die een voorwerp voorhanden heeft, maakt zich schuldig aan schuldwitwassen als hij weet dat het voorwerp afkomstig is uit enig misdrijf, of dit redelijkerwijs moest vermoeden. Voor schuldwitwassen kan maximaal twee jaar gevangenisstraf worden opgelegd.