Aanscherping regels, betere uitvoering en strengere handhaving
Als het aan het Europees Parlement ligt, komt de antiwitwaswetgeving in Europa in een nieuwe fase. Er moet meer harmonisatie komen in de uitvoering, het UBO-begrip wordt aangescherpt en er komen beperkingen op betalingen in cash en crypto.
Leden van de commissies Economische en Monetaire Zaken en Burgerlijke Vrijheden, Justitie en Binnenlandse Zaken hebben afgelopen dinsdag, 28 maart 2023, hun standpunt ingenomen over drie wetsontwerpen over de financieringsbepalingen van het EU-beleid ter bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering (AML/CFT) . Het pakket bestaat uit:
- De EU ‘single rulebook’ – verordening – met bepalingen over het uitvoeren van due diligence naar klanten, transparantie van uiteindelijke begunstigden en het gebruik van anonieme instrumenten, zoals crypto-activa, en nieuwe entiteiten, zoals crowdfundingplatforms. Deze verordening bevat ook bepalingen over zogenaamde ‘gouden’ paspoorten en visa.
- De 6e antiwitwasrichtlijn – met nationale bepalingen over toezicht en financiële-inlichtingeneenheden, en over toegang voor bevoegde autoriteiten tot noodzakelijke en betrouwbare informatie, bijvoorbeeld UBO-registers.
- De verordening tot oprichting van de Europese antiwitwasautoriteit (AMLA) – met toezichts- en onderzoeksbevoegdheden om naleving van de AML/CFT-vereisten te waarborgen.
Cash en crypto
Transacties in contanten en crypto-activa moeten verder worden beperkt. Er zouden limieten moeten komen tot 7.000 euro voor contante betalingen en 1.000 euro voor overdrachten van crypto-activa, waarbij de klant niet kan worden geïdentificeerd.
Geen ‘gouden paspoorten’ meer
Gezien het duidelijke risico van misbruik door criminelen, wil het Europees Parlement alle regelingen voor staatsburgerschap door middel van investeringen (‘gouden paspoorten’) verbieden en strenge AML-controles opleggen aan regelingen voor verblijf door middel van investeringen (‘gouden visa’).
Informatie over economisch eigendom
Om witwaspraktijken op te sporen en tegoeden te bevriezen, moeten bevoegde autoriteiten toegang krijgen tot informatie over uiteindelijk begunstigden, bankrekeningen, grond- of onroerendgoedregisters. Aangezien bepaalde goederen aantrekkelijk zijn voor criminelen, wil het Europese parlement ook dat lidstaten informatie verzamelen over eigendom van goederen zoals jachten, vliegtuigen en auto’s met een waarde van meer dan 200.000 euro of goederen die zijn opgeslagen in vrije zones.
Verlaging UBO-drempel
De commissieleden waren het erover eens dat ‘beneficial ownership’ – het belangrijkste criterium voor het UBO-begrip – betekent dat iemand 15% plus één aandeel, of stemrechten, of ander direct of indirect eigendomsbelang heeft. Bij een belang in de ‘extractive industry’ (kort gezegd de mijnbouw inclusief olie- en gaswinning) of een bedrijf dat blootstaat aan een hoger risico op witwassen of terrorismefinanciering, zou die grens op 5% moeten liggen.
Toegang tot UBO-registers
Naar aanleiding van de laatste uitspraak van het Hof van Justitie hebben de leden van het Europees Parlement besloten dat personen met een legitiem belang, zoals journalisten, verslaggevers, andere media, maatschappelijke organisaties, instellingen voor hoger onderwijs, toegang moeten hebben tot het register, inclusief de gekoppelde centrale registers. Hun toegangsrecht is minimaal twee en een half jaar geldig. Lidstaten zullen de toegang automatisch verlengen, maar ook intrekken of opschorten als er misbruik van wordt gemaakt. Het legitieme belang moet gelden zonder enige discriminatie op grond van nationaliteit, land van verblijf of vestiging.
AMLA om consistente handhaving te garanderen
De nieuwe AMLA zou risico’s en bedreigingen binnen en buiten de EU monitoren en direct toezicht houden op specifieke kredietinstellingen en financiële instellingen, waarbij die worden geclassificeerd op basis van hun risiconiveau. In eerste instantie zou het toezicht houden op 40 entiteiten met het hoogste restrisicoprofiel die aanwezig zijn in ten minste twee lidstaten. Er zou minimaal één entiteit uit elke lidstaat worden gekozen.
In hun standpunt over het wetsontwerp willen de europarlementariërs de bevoegdheid van het agentschap uitbreiden tot het opstellen van lijsten van niet-EU-landen met een hoog risico – iets wat nu de Commissie doet. De commissies willen AMLA ook de bevoegdheid geven om te bemiddelen tussen nationale financiële toezichthouders en geschillen te beslechten, toezicht te houden op en onderzoek te doen naar de nationale implementatie van het gemeenschappelijke AML-rulebook, te zorgen voor sterker toezicht op de toezichthouders in de niet-financiële sector en klachten van klokkenluiders te ontvangen.
